BÀI ĐỐI CHIẾU NGẮN NHƯNG RẤT INFORMATIVE

by vo hang vinh 05/11/09, 10:13 am

SO SÁNH CÁC CHỈ TỐ LỊCH SỰ TRONG HÀNH ĐỘNG NGỎ LỜI BẰNG TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT

Các Chỉ tố lịch sự trong hành động ngỏ lời bằng tiếng Anh và tiếng Việt bao gồm hai phương tiện ngôn ngữ liên quan nhau: (1) chiến lược gián ngôn cấu trúc và (2) Các ngữ hiệu biểu thị quan hệ xã hội. Sự thiên dùng một trong hai yếu tố trên với những mức độ khác nhau ở những xã hội và ngôn ngữ khác nhau (được chúng tôi lý giải dưạ trên quan điểm lịch sự ngôn ngữ và thể diện) chịu ảnh hưởng bởi (1) sự khác nhau về hệ hình ngôn ngữ và (2) những đặc điểm văn hóa của hai nền văn hóa được nghiên cứu trong luận án: Úc và Việt. Phát hiện này là đáng kể so với những công trình trước đây về lịch sự ngôn ngữ trong hành động lời nói nghiên cứu chủ yếu về các khía cạnh ngôn ngữ.

Về phương diện hệ hình ngôn ngữ, tiếng Việt là ngôn ngữ đơn lập, đơn âm tiết và không biến hình (Xtankêvich N.V. [137, tr. 125]). Vì vậy; nghĩa biểu cảm của hành động ngỏ lời và thái độ lịch sự của người ngỏ lời đối với người nghe được thể hiện qua những Tình thái từ như Ngữ hiệu biểu thị quan hệ xã hội gồm những Từ xưng hô đặc biệt là Từ thân tộc đối với người không có quan hệ họ hàng, những Yếu tố thể hiện sự kính trọng và Tiểu từ tình thái thể hiện sự kính trọng ạ cùng những Tiểu từ tình thái khác làm chức năng Chỉ tố hoặc Điều biến tố trong hành động ngỏ lời. Trái lại; do tiếng Anh là ngôn ngữ biến hình (Xtankêvich N.V. [137, tr. 125]), những phương tiện cú pháp (hơn là Tình thái từ) như thì, thể và thức là phương tiện chính yếu để thể hiện tính lịch sự trong hành động ngỏ lời bằng tiếng Anh.

Về phương diện văn hóa, người Việt thuộc nền văn hóa mang tính cộng đồng làng nước và tôn ti thứ bậc trong đó sự quan tâm đến những người khác trong cộng đồng dù ở bậc trên, dưới hay ngang hàng đều được đánh giá cao. Vì vậy, ngỏ lời là hành động nâng cao thể diện. Do nguyên nhân này mà việc dùng những Từ thân tộc đối với người ngoài tộc, những Từ thể hiện sự kính trọng hay Tiểu từ tình thái thể hiện sự kính trọng ạ theo phép tắc xã hội nhằm thể hiện sự tuân thủ tính thứ bậc trong xã hội Việt Nam cùng với việc dùng phần lớn những Tiểu từ tình thái tăng lực ngôn trung trong hành động ngỏ lời của người Việt thường có thể tăng lực cho hành động ngỏ lời để có thể phát huy tính đoàn kết trong cộng đồng. Ngược lại người Úc thuộc nền văn hóa mang tính cá nhân và bình quyền trong đó sự tôn trọng quyền tự do cá nhân, không can thiệp vào đời tư của người khác và tính bình đẳng được đánh giá cao. Do vậy, ngỏ lời thường là hành động đe dọa thể diện của người nghe vì có nguy cơ áp đặt người nghe hơn thường được người Úc thể hiện bằng chiến lược gián ngôn cú pháp mang tính giảm nhẹ lực ngôn trung nhằm tỏ thái độ xa cách không gần gũi với những người khác để tỏ phép lịch sự âm tính hơn là bằng những Ngữ hiệu biểu thị quan hệ xã hội tăng lực ngôn trung và bằng những Tiểu từ tình thái tăng lực khác nhằm tỏ thái độ gần gũi để thể hiện phép lịch sự dương tính như người Việt.

Nắm được những khac biệt này có thể giúp những người giao tiếp liên văn hóa Anh - Việt nắm được cách thức giao tiếp và cách dùng Chỉ tố lịch sự trong giao tiếp của những dân tộc và cộng đồng khác. Điều này có thể giúp soi rọi những đặc trưng văn hóa xã hội đồng thời giúp những người tham gia giao tiếp này tránh “những cú sốc văn hóa” trong giao tiếp liên văn hóa.

Ngoài ra,có thể giúp việc giảng dạy tiếng Việt cho người nói tiếng Anh bản ngữ hoặc việc dạy tiếng Anh cho người Việt bản ngữ tốt hơn. Thật vậy, kiến thức về quy tắc ngôn ngữ ngữ dụng và ngữ dụng xã hội (Thomas J. [84]) rút ra từ luận án có thể giúp người dạy ngoại ngữ đoán trước những lỗi ngữ dụng có nguy cơ mắc phải của người học để soạn giáo án cũng như giáo trình giảng dạy thích hợp hơn nhằm dạy người học cách thể hiện những hành động lời nói kể cả hành động ngỏ lời lịch sự hơn ngõ hầu giúp họ phát triển năng lực ngữ dụng.

Về lĩnh vực giao tiếp giao văn hóa, có thể cho thấy tầm quan trọng của những giá trị văn hóa xã hội trong việc chi phối cách thức giao tiếp của một cộng đồng. Trên thực tế, hành vi lịch sự ngôn ngữ đã ăn sâu vào đời sống xã hội và bị ảnh hưởng không ít bởi những ước định xã hội đến nỗi hầu như không thể nghiên cứu lịch sự ngôn ngữ mà lại không phân tích những lề thói xã hội đằng sau nó (Yuling P., [95, tr.51]).

Quan trọng hơn cả là có thể giúp người Việt học tiếng Anh cũng như người nói tiếng Anh bản ngữ học tiếng Việt thấu hiểu hơn về hành động ngỏ lời trong mối tương quan với tính lịch sự để họ có thể học tiếng Anh và tiếng Việt tốt hơn.

by ThayLe 07/11/09, 11:46 pm

Hay! Em nho trich xuat xu.

BÀI ĐỐI CHIẾU NGẮN NHƯNG RẤT INFORMATIVE

BÀI ĐỐI CHIẾU NGẮN NHƯNG RẤT INFORMATIVE

Re: BÀI ĐỐI CHIẾU NGẮN NHƯNG RẤT INFORMATIVE